Traduciremos esta serie de la televisora polynésie 1 ère donde nos muestran fragmentos de historia por medio de objetos tradicionales. Esta serie está elaborada en colaboración con el Musée de Tahiti et des îles (Museo de Tahiti y las islas).
Presentamos el texto en tahitiano y español.

Soy una azuela completa. Mi cuchilla, cortada en basalto, está fijada por una espiga a un mango en ‘uru, la fruta del pan, doblada y ahuecada. El conjunto se mantiene mediante ligaduras de nape. Se colocó una capa intermedia de coco o tapa entre la madera y la cuchilla para amortiguar las vibraciones.
Soy una herramienta de carpintero. En ese momento, había varios tipos de azuelas. Las más grandes se usaron para cortar y recortar troncos de árboles, mientras que los más pequeños se usaron para terminar trabajos o esculturas.
Otras azuelas, llamadas ceremoniales, se usaron como una insignia y no como una herramienta, marcando así un cierto estatus social.
Fui recogido en Tahití durante el viaje desde Vancouver en el Discovery por el teniente Dobson en 1791. Luego, me entregó a su amigo y compañero de viaje llamado Gent. Luego fui transmitido por herencia de generación en generación hasta que en 1984 el Museo de Tahití y las Islas me notaron durante una subasta en Christie’s y me llevaron a casa, a Tahití.

E to’i au. Ei ōfa’i tō’u tipi tei tā’amuhia ai e te nape i ni’a i te tahi ‘aufau rā’au ‘uru,  tūmū ato’a hia ai i te tahi tāpū tapa e te tahi ‘ōtaro puru ha’ari i rotopu i te tipi ōfa’i e te ‘aufau ei tāmarū i te taime e fa’a’ohipahia ai iā’u.
Na te rima o te tahu’a tāmuta i faaohipa iā’u i muta’aiho rā. Ua rau ia i tō mātou huru i taua tau rā. E ravehia āna i te mau to’i rarahi a’e no te tāpū, no te tarai e aore ra no te pao i te rā’au.
‘Āre’a te mau huru na’ina’i a’e, no te nana’o ia. Te vai ato’a ra te tahi huru to’i ‘ê atu ei ravehia ei hōho’a noa ia tae i te mau fa’atupura’a ‘ōro’a hanahana a te mau ari’i.
‘O vau iti nei rā, ua ravehia atu vau mai Tahiti atu nei i te matahiti 1791 rā e te ta’ata rā ‘o Dobson tei tere mai na ni’a i te pahī rā ō Discovery ‘atira’ahia e Vancouver.
I muri a’e, pupu atu ra tāua ta’ata nei iā’u ei ō na tō na hoa rā o Gent tei i’oa. Mai reira mai, vai tamau noa atura vau i roto i te faufa’a fetii a teie nei opu fetii ta’ata e tae roa mai ai i te matahiti 1984 ra, matahiti ai i faaroohia faahouhia i tō’u parau i roto i te tahi ho’o-pāte-ra’a tauiha’a tahito i te ‘oire no Ronetona. Mai tāua matahiti rā ia vau i fa’aho’i fa’ahouhia mai ai i tō’u ‘āi’a tumu i Tahiti nei.

Vídeo, información y texto en tahitiano: Polynésie 1ère.
Producción: ICA / Musée de Tahiti & des Îles / RFO Polynésie (Polynésie 1ère)
Traducción Reo Tahiti México